پاسخ به چرایی مهجوریت قرآن و راهکارهای رفع آن
به گزارش ایکنا از اصفهان، اصغر منتظرالقائم، عضو هیئت‌علمی گروه تاریخ دانشگاه اصفهان که به تازگی به‌عنوان رییس دانشگاه معارف قرآن و عترت این استان منصوب شده به مناسبت روز خبرنگار از خبرگزاری ایکنا در اصفهان بازدید کرد، وی در این بازدید در گفت‌وگو با خبرنگاران این رسانه، اظهار کرد: اصفهان قبل و بعد از اسلام، سابقه عظیم فرهنگی و تمدنی داشته و در قرون اولیه اسلامی از پایگاه‌های علم و تمدن بوده است. مسجد جامع اصفهان و هزاران عالِمی که در قرون بعد از اسلام در این شهر زندگی کردند، نشان می‌دهد که این شهر در دوره قبل از صفویه شخصیت‌های بزرگی مثل ابونائم اصفهانی در علوم قرآن و حدیث پرورش داده است و بسیاری از قراء، فقها، محدثان و ادیبان جهان اسلام از اصفهان برخاستند.
وی افزود: اصفهان در دوره صفوی، به پایگاه تمدن شیعی تبدیل و به عنوان پایتخت انتخاب شد و بزرگترین و شکوهمندترین شهر جهان از نظر علم و تمدن به شمار می‌رفت. تمام سیاحانی که در دوره صفوی به اصفهان آمده و این شهر را با شهرهای اروپایی مقایسه کردند، اصفهان را سرآمد شهرهای جهان نامیدند. بعد از دوره صفوی و با حمله افغان‌ها، اگرچه اصفهان دچار رکود شد و خیلی عقب افتاد، ولی همچنان پایگاه علم شیعی بود و شخصیت‌های بزرگ علمی در این شهر حضور داشتند که بسیاری از آنها در تخت فولاد آرمیده‌اند و در جای جای شهر اصفهان خاندان‌های بزرگ علمی می‌زیستند.
رئیس دانشگاه معارف قرآن و عترت اصفهان بیان کرد: سابقه علمی و تمدن دینی اصفهان موجب شد که خیران قرآن دوست، در سال ۶۷ سازمانی را به نام دارالقرآن الکریم در اصفهان ایجاد کنند. این سازمان زیر نظر مرحوم حجت‌الاسلام مهدی مظاهری فعالیت می‌کرد. از همان سال مرکز آموزش مربیان قرآنی در کنار دارالقرآن به وجود آمد و کلاس‌های متعدد در زمینه قرائت، تفسیر و علوم قرآنی دایر شد.
منتظرالقائم خاطرنشان کرد: دارالقرآن الکریم ۱۱۰ شعبه در سطح شهر اصفهان و شعبات متعددی در دیگر شهرستان‌های استان دارد. یکی از خدمات و دستاوردهای دارالقرآن الکریم اصفهان، تأسیس دانشگاه معارف قرآن و عترت بود که در سال ۱۳۷۴ از وزارت علوم مجوز مؤسسات نوع دوم را دریافت کرد که بعدا به مؤسسه نوع اول و سپس به دانشکده تبدیل شد و از سال ۱۳۹۱ تاکنون نیز به عنوان دانشگاه در حال فعالیت است.
هدف دانشگاه معارف قرآن و عترت، تبدیل شدن به قطب علوم قرآنی است
وی ادامه داد: رشته‌های دانشگاه در چارچوب معارف قرآن و عترت بوده و هدف دانشگاه این است که هم علوم قرآنی و علوم مربوط به اهل‌بیت(ع) را به لحاظ پژوهشی گسترش دهد و هم نیروی انسانی متخلق و آشنا با این معارف تربیت کند تا اصفهان با توجه به سابقه فرهنگی‌اش، به قطب علوم قرآن و معارف اهل‌بیت(ع) تبدیل شود.
رئیس دانشگاه معارف قرآن و عترت اصفهان افزود: رشته‌های مقطع کارشناسی ارشد را علوم قرآن و حدیث، نهج‌البلاغه، تفسیر و علوم قرآن، علوم حدیث، تفسیر اثری، روانشناسی اسلامی، روانشناسی مثبت‌گرا، فقه و مبانی حقوق اسلامی و اخلاق کاربردی تشکیل می‌دهد و در مقطع کارشناسی رشته‌های علوم قرآن و حدیث؛ فقه و مبانی حقوق اسلامی؛ مشاوره؛ روانشناسی؛ معارف اسلامی و علوم تربیتی؛ معارف اسلامی و مدیریت؛ معارف اسلامی، تبلیغ و ارتباطات؛ فلسفه و کلام اسلامی؛ تربیت معلم قرآن کریم و مدیریت امور فرهنگی تدریس می‌شود. مقطع کاردانی نیز شامل رشته‌های تربیت معلم قرآن، تربیت مبلغ قرآن، مدیریت خانواده، کودک‌یاری و مربی کودک است. برای راه‌اندازی مقطع دکترا نیز درخواست داده‌ایم، ولی چون وزارت علوم درباره مراکز غیر انتفاعی خیلی سخت‌گیری می‌کند، هنوز با درخواست ما موافقت نشده که رشته‌های تفسیر قرآن، نهج‌البلاغه و مبانی تشیع و امامت برای این مقطع پیش‌بینی شده است.
وی اضافه کرد: اکنون ۹۵۰ دانشجو در مقاطع کارشناسی و ارشد در دانشگاه معارف قرآن و عترت اصفهان مشغول تحصیل هستند و تاکنون نزدیک به ۱۵ هزار دانشجو از این دانشگاه فارغ‌التحصیل شده‌اند. یکی از فعالیت‌های مهم دانشگاه، طرح مبلغان نور است که افراد مستعد از مناطق بسیار محروم معرفی شده و در دانشگاه در مقطع کارشناسی بورسیه می‌شوند و امکانات رایگان در اختیار آنها قرار می‌گیرد که در حال حاضر تعداد آنها را ۲۸ تا ۳۰ نفر تشکیل می‌دهد. علاوه بر این در دانشگاه معارف قرآن و عترت اصفهان تفکیک جنسیتی اجرا می‌شود، بانوان و آقایان در ساختمان‌های جداگانه تحصیل می‌کنند که روزهای ابتدای هفته مخصوص بانوان است و روزهای پایانی هفته به آقایان تعلق دارد.
برخورداری از هیئت علمی متخصص و توانمند، نقطه قوت دانشگاه معارف قرآن و عترت
منتظرالقائم با بیان نقاط قوت و ضعف دانشگاه معارف قرآن و عترت اصفهان گفت: هیئت علمی دانشگاه را متخصصان علوم قرآن و نهج‌البلاغه، ادبیات عرب و تفسیر قرآن تشکیل می‌دهند و بیش از ۱۰۰ نفر در حال حاضر به عنوان اعضای هیئت علمی با دانشگاه همکاری می‌کنند که از مراکز علمی شهرهای اصفهان و قم هستند. این افراد هم در امر پژوهش و هم در امر آموزش موفق بوده‌اند، به گونه‌ای که دانشگاه در سال‌های ۹۱ تا ۹۶ موفق به کسب رتبه‌های بسیار خوبی در سطح کشور شده است.
وی افزود: دانشگاه طی این پنج سال همواره رتبه اول را در میان مراکز غیر دولتی استان اصفهان به لحاظ درصد قبولی فارغ‌التحصیلان کارشناسی به ارشد در آزمون سراسری کسب کرده و در میان کل دانشگاه‌های استان، بین رتبه دوم تا یازدهم قرار داشته است. رتبه دانشگاه معارف قرآن و عترت اصفهان در میان کل مراکز دانشگاهی ایران، در سال ۹۲، رتبه ۷۹ از ۱۱۵۱ مرکز آموزشی، در سال ۹۵، رتبه ۶۱ از ۱۳۹۰ مرکز و در سال ۹۶، رتبه ۶۴ از ۱۳۶۷ مرکز آموزشی است.
وی تصریح کرد: دانشگاه معارف قرآن و عترت اصفهان تا تبدیل شدن به مرجع و قطب علمی فاصله دارد و باید در این راه گام بردارد تا بتواند در امر پژوهش و مرجعیت علمی رتبه‌های اول را کسب کند. در این مسیر باید به تولید مقاله‌های علمی جهانی بها داده شود و اساتید به تألیف مقالات بین‌المللی متعهد باشند.
رئیس دانشگاه معارف قرآن و عترت اصفهان اظهار کرد: چابک کردن دانشگاه و تبدیل آن به دانشگاهی مطرح در سطح ملی و منطقه‌ای نیازمند تقویت سازمان دانشگاه، برخورداری از اعضای هیئت علمی پژوهشگر و توانمند در زمینه آموزشی که بتوانند مقالات خود را در سطح بین‌المللی منتشر کنند و تربیت نیروی انسانی کارآمدِ متخلق و هادی است که به عنوان اهداف دانشگاه دنبال خواهد شد.
قرآن حضور کمرنگی در سبک زندگی جامعه دارد
وی در پاسخ به چرایی مهجوریت قرآن و راهکارهای رفع آن گفت: جامعه شیعه هم به قرآن و هم به معارف اهل‌بیت(ع) اهمیت می‌دهد و اگرچه به قرآن به عنوان کتابی مقدس نگاه می‌کند، ولی حضور قرآن در سبک زندگی و حیات زیستی آن به عنوان یک کتاب کاربردی کمرنگ می‌باشد، بنابراین قرآن از این نظر مهجور است. امیرالمؤمنین(ع) زمانی که در بستر بیماری در خون خود غوطه‌ور بودند، به فرزندان‌شان سفارش کردند که مبادا دیگران در عمل به قرآن از شما سبقت گیرند. ما باید قرآن را به زندگی مردم بیاوریم. قرآن روابط افراد با خانوده، جامعه، محیط‌زیست و خودشان را به خوبی تبیین کرده، به ویژه اینکه قرآن تحریف‌پذیر نیست و برای هدایت نازل شده و علوم گوناگون و حیات و سلامت انسان در آن مطرح شده است.
منتظرالقائم تصریح کرد: برای رفع مهجوریت از قرآن باید معارف این کتاب آسمانی که از جامعیت برخوردار است، با سلامت مردم ارتباط داشته باشد. سازمان بهداشت جهانی چهار نوع از سلامت را تعریف کرده که عبارت است از سلامت جسمی، روانی، اجتماعی و معنوی. اسلام دو نوع دیگر را هم اضافه می‌کند که در قرآن مطرح شده، یعنی سلامت خانوادگی و جنسی. حیات و زیست بشر به این شش نوع از سلامت بستگی دارد، همان که در قرآن با عنوان حیات طیبه از آن یاد شده است. برای دستیابی به این حیات طیبه، قرآن باید از بدو تولد تا زمان مرگ و پس از آن در سلامت افراد نقش داشته باشد. اگر قرآن را در بعد سلامت افراد تبیین کنیم، در واقع مدل سلامت جسمی، روانی، اجتماعی، معنوی، خانوادگی و جنسی ارائه کرده‌ایم، آن وقت است که قرآن در زندگی افراد حضور خواهد داشت.
وی در پاسخ به این سؤال که چقدر تصمیم‌گیری‌ها و سیاستگذاری‌های کلان جامعه مبتنی بر آموزه‌های قرآن بوده است، گفت: ما بیشتر شعار داده‌ایم تا اینکه عمل کنیم و هیچ‌گاه مدل ارائه نکرده‌ایم، مدل‌ها را بیشتر از غرب گرفتیم و مدل مستقل روزآمد که در پرتو آن پیشگام باشیم و به تولید علم بیفزاییم، تعریف نکرده‌ایم که ناشی از ضعف مراکز دانشگاهی و حوزوی بوده است. ما هنوز به آن تمدن اسلامی که انتظارش را داریم نرسیده‌ایم و در مسیرش حرکت می‌کنیم.